Szukaj
Menu Menu
Konto Konto
Koszyk Koszyk
0
Ulubione Ulubione
0

ADHD u dorosłych – jak radzić sobie z późno zdiagnozowanym zaburzeniem?

ADHD, a dokładnie zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi jest rozpoznawane u 4,4 – 5,2% dorosłych. Nazywane było różnie – minimalne uszkodzenie mózgu, organiczne zaburzenie uczenia się i zachowania, a nawet dewiacja ośrodkowego układu nerwowego czy dewiacja organiczna. Nie jednak nazewnictwo jest tu istotne, ale wpływ ADHD u dorosłych na codzienne ich funkcjonowanie. Jak je kontrolować?

Jak przejawia się ADHD u dorosłych?
Symptomy ADHD opisał już w XX w. pediatra GF Still. Określił je wówczas jako wadliwą kontrolę moralną. Później zaczęto postrzegać zaburzenie, jako efekt uszkodzenia mózgu – urazu lub zakażenia OUN (ośrodkowego układu nerwowego). Okazało się to jednak błędnym tropem, ponieważ ADHD występowało także u osób bez wyraźnych wad w mózgu.

Zaczęto więc określać je jako minimalną dysfunkcję mózgu, która przejawia się [1]:

  • niestabilnością emocjonalną,
  • nieprawidłowym zapisem EEG (elektroencefalografia, która bada czynności bioelektryczne mózgu),
  • deficytami motorycznymi,
  • nadmierną ruchliwością,
  • impulsywnością,
  • małym zakresem uwagi.

Obecnie ADHD ujmuje się w grupie zaburzeń neurorozwojowych. Ma związek z funkcjonalnymi i strukturalnymi zmianami w OUN. Wystąpienie objawów osiowych (podstawowych symptomów nieprawidłowości natury psychicznej) warunkowane jest przede wszystkim przez wadliwe przekaźnictwo dopaminergiczne i noradrenergiczne oraz serotonergiczne iglutaminergiczne. Przeważnie jest to wynik uwarunkowań genetycznych, a nie urazów nabytych. W aż 76% przypadków ADHD – jest ono uwarunkowane przez zapisy genów [2].

Objawy ADHD wedle DSM-5
Wedle piątego wydania DSM (ang. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), czyli DSM-5, typowymi przejawami ADHD są [2]:

  1. Zaburzenia uwagi
    • niemożliwość skoncentrowania się na szczegółach nauki i pracy, co daje o sobie znać np. omijaniem zadań czy gubieniem się w danych,
    • trudności z utrzymaniem uwagi na wykonywanych czynnościach,
    • sprawianie wrażenia, że nie słucha się tego, co mówią inni,
    • niemożność wykonywania instrukcji krok po kroku lub skończenia pracy,
    • trudności ze zorganizowaniem pracy.
    • unikanie angażowania się w zadania wymagające długotrwałego wysiłku,
    • częste gubienie przedmiotów wykorzystywanych w pracy,
    • łatwe rozpraszanie się,
    • częste zapominanie o codziennych sprawach.
  2. Nadruchliwość
    • nerwowe ruchy rąk lub stóp (niemożność usiedzenia w miejscu),
    • wstawanie z miejsca, gdy konieczne jest dłuższe siedzenie (np. podczas zebrania),
    • chodzenie po pomieszczeniu i odczuwanie niepokoju,
    • trudności z odpoczywaniem,
    • ciągła potrzeba ruchu,
    • nadmierna gadatliwość.
  3. Impulsywność
    • wyrywanie się z odpowiedzią, zanim ktoś skończy zadawać pytanie,
    • kłopoty z czekaniem w kolejce,
    • częste przerywanie i przeszkadzanie innym.

W jaki sposób diagnozować ADHD u dorosłych?
ADHD (ang. attention-deficit/hyperactivity disorder) diagnozowane jest u 4,4 – 5,2% osób dorosłych w wieku 18 – 44 lata. Terapią farmakologiczną lub leczeniem innego typu, objętych zostaje jednak zaledwie 10,9 – 12,6% z nich [1]. To oznacza, że bardzo duże grono osób, które potrzebują pomocy, nie otrzymuje jej (także dlatego, że po nią nie decyduje się sięgnąć w obawie np. przed społecznym ostracyzmem).

Wedle wspomnianego już DSM-5, aby można było zdiagnozować ADHD, przez co najmniej 6 miesięcy musi występować trwały wzór zaburzeń uwagi i/lub nadruchliwości/impulsywności (opisanych wcześniej) a ponadto [2]:

  • kilka z wymienionych objawów wystąpiło jeszcze przed 12. rokiem życia,
  • kilka z wymienionych objawów występuje w dwóch lub więcej sytuacjach,
  • wymienione objawy zakłócają lub obniżają jakość funkcjonowania,
  • wymienione objawy nie mają związku ze schizofrenią lub inną psychozą.

Jak leczyć ADHD u dorosłych?
ADHD u dorosłych nie tylko można, ale i trzeba leczyć. Nieprawidłowość, która nie jest kontrolowana, może doprowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu w życiu społecznym – w szkole, pracy, rodzinie [1].

Terapia ADHD wymaga połączenia psychoedukacji, psychoterapii i farmakoterapii. Już samo uświadomienie osobie zmagającej się z zaburzeniem, czym jest ono spowodowane i że odczuwane objawy są jego konsekwencją – może przynieść ulgę. Nie należy jednak pomijać farmakoterapii. Najczęściej stosowane są psychostymulanty. Warto przy tym zaznaczyć, że u tych pacjentów, u których ADHD towarzyszy depresja, farmakoterapia powinna być priorytetowa [3].

Psychoterapia zwykle ma postać terapii behawioralno-poznawczej. Warto też praktykować, w celu wyciszenia dokuczliwych objawów [3]:

  • techniki relaksacyjne,
  • metody opanowywania stresu,
  • trening umiejętności społecznych,
  • terapię indywidualną.

Ważne jest określenie tzw. profilu bodźców osoby dorosłej z ADHD. Zapotrzebowanie na pewne wrażenia sensoryczne i ich zaspokojenie to nie tylko element terapii, ale też ochrony przed nasilaniem się objawów zaburzenia. Duże korzyści może przynieść uprawianie określonych dyscyplin sportowych, które dostarczają wrażeń [3].

Jak udowodniły analizy kliniczne przeprowadzone pod przewodnictwem Hariri, wyraźnie korzystny wpływ na kondycję psychiczną osób dorosłych z ADHD ma suplementacja magnezu. To dlatego, że magnez z dopaminą i serotoniną i hamują uwalnianie norepinofryny. Jak pokazują badania już porcja magnezu 6 mg/kg masy ciała wspomaga leczenie ADHD [4] [5].

Korzystna może być też suplementacja melatoniny, ze względu na zaburzenia snu u osób z ADHD [6]. Podobnie korzystne działanie na sen i redukcję napięcia może mieć L-tryptofan. Potwierdza to wielu pacjentów, ale dla stwierdzenia terapeutycznego działania L-tryptofanu konieczne jest przeprowadzenie badań klinicznych.

Skonsultuj z lekarzem, rodzaj suplementu, który może wspomóc Twój organizm w kontrolowaniu ADHD: https://www.risesupplements.pl/.

 

Bibliografia:

  1. David W. Goodman, ADHD u dorosłych: aktualizacja dla klinicystów dotycząca rozpoznania i oceny, „Psychiatria po Dyplomie” 2010, t. 7, nr 2, s. 71 – 82.
  2. Karolina Puto, Tomasz Wolańczyk, Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) – jak diagnozować i leczyć, https://podyplomie.pl/pediatria/38422,zespol-nadpobudliwosci-psychoruchowej-adhd-jak-diagnozowac-i-leczyc?srsltid=AfmBOooqfpmEPe-0LSOz0KboIz4ewZRS71E2s-zhlNV9Rb1hv4UnH46Y [dostęp: 4.10.2024 r.]
  3. Marta Wiśniewska, Dorosłe osoby z ADHD, https://www.researchgate.net/profile/Marta-Wisniewska-13/publication/364340011_Dorosle_osoby_z_ADHD/links/634c0aa62752e45ef6bc5ff3/Dorosle-osoby-z-ADHD.pdf [dostęp: 4.10.2024 r.]
  4. Agata Lebiedowska, Znaczenie magnezu w diecie w odniesieniu do najnowszych wytycznych żywieniowych, https://media.journoportfolio.com/users/238168/uploads/0757fee9-ea15-4db7-9c47-414f2426d84e.pdf, [dostęp: 4.10.2024 r.]
  5. Michał Wiciński, Bartosz Kościński, Bartosz Malinowski, Karolina Długi, Mateusz Ozorowski, Katarzyna Pawlak-Osińska, Wpływ doustnej suplementacji magnezu na kondycję psychofizyczną, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2019, t. 13, nr 1, s. 30–35.
  6. Maciej Brzęczek, Karina Słonka, Lidia Hyla-Klekot, Melatonina – hormon o plejotropowym działaniu, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2016, nr 12 (2), s. 127–133.

 

Powiązane produkty

Oprogramowanie sklepu internetowego Sellingo.pl